Karbon Ayak İzi Hesaplama Yöntemleri (ISO 14064 & GHG Protocol)

envira cevre
24 Ağu
2 dakikada okunur

İklim değişikliğiyle mücadelede ilk adım, emisyonları ölçmek ve buna göre aksiyon almaktır. Karbon ayak izi, faaliyetler sonucu atmosfere salınan sera gazı (CO₂e) miktarlarının toplamıdır. Dünya genelinde en yaygın kullanılan iki çerçeve: ISO 14064 ve GHG Protocol.

ISO 14064 Standardı (Özet)

ISO 14064-1: Kuruluş düzeyinde emisyonların hesaplanması ve raporlanması
ISO 14064-2: Proje bazlı azaltım ve giderim faaliyetleri
ISO 14064-3: Doğrulama/Geçerleme yöntemleriAvantaj: Bağımsız doğrulamaya uygun, denetlenebilir bir yapı.

GHG Protocol (Özet)

GHG Protocol, emisyonları Scope 1-2-3 olarak sınıflandırır:

Scope 1: İşletmenin kontrolündeki doğrudan kaynaklar (kazanlar, araç filonuz vb.)
Scope 2: Satın alınan elektrik/ısıtma/soğutma gibi enerji kaynaklı dolaylı emisyonlar
Scope 3: Tedarik zinciri, lojistik, seyahat, atık yönetimi vb. diğer dolaylı emisyonlar

ISO 14064 vs. GHG Protocol

Özellik	ISO 14064	GHG Protocol
Kapsam	Uluslararası standart (ISO)	Küresel uygulama rehberi
Doğrulama	Bağımsız doğrulamaya uygun	Opsiyonel
Odak	Kuruluş + proje + doğrulama	Scope 1–2–3 ayrımı
Kullanım	Sertifikasyon ve resmi raporlama	Kurumsal sürdürülebilirlik raporları

Uygulama Adımları (Pratik Yol Haritası)

Organizasyonel sınırları belirleyin (kontrol/ pay yöntemi).
Operasyonel sınırları belirleyin (Scope 1-2-3).
Aktivite verilerini toplayın (kWh, litre, km, ton-km, kg vb.).
Uygun emisyon faktörlerini seçin (ülke/bölgeye özgü, güncel).
CO₂e hesaplayın (Miktar × Emisyon faktörü).
Kalite güvencesi (veri denetimi, belirsizlik, izlenebilirlik).
Hedef ve azaltım planı (enerji verimliliği, yenilenebilir enerji, filo optimizasyonu, atık azaltımı).
Raporlama ve (varsa) doğrulama (ISO 14064-3’e uygun).Örnek Hesaplama (Excel + Grafik)
Bu içerikle birlikte bir Excel şablonu ve grafik hazırladım. Örnek (temsili) aktiviteler ve faktörler kullanılmıştır; kurumunuza özel sonuçlar için lokasyon-özel ve güncel faktörler kullanmalısınız.
- Veri Girişi sayfası: Faaliyet, miktar ve birim.
- Emisyon Faktörleri sayfası: Birim başına kg CO₂e.
- Hesaplama: Otomatik çarpım ve toplamlar.
- Özet: Scope bazında toplam emisyonlar ve grafiğe uygun tablo.
Örnek Hesaplama (Excel + Grafik)

Not: Excel dosyasındaki emisyon faktörleri örnek amaçlıdır. Türkiye/Avrupa için konum tabanlı elektrik faktörleri, yakıt alt/üst ısıl değerleri ve güncel grid emisyon faktörlerini kuruluşunuza göre güncelleyin.

Azaltım için Hızlı Fırsatlar

Scope 1: Kazan verimliliği, ısı geri kazanımı, filo optimizasyonu.
Scope 2: Yenilenebilir elektrik tedariki (PPA/YEKA), enerji verimliliği projeleri.
Scope 3: Tedarikçi katılım programları, lojistik optimizasyonu, atık azaltımı/geri dönüşüm.

Sonuç

ISO 14064: Denetlenebilir, doğrulanabilir kurumsal hesaplama ve raporlama.
GHG Protocol: Kapsamlı, Scope 1–2–3 çerçevesiyle küresel uyumluluk.Envira Çevre olarak ölçüm, raporlama, hedef belirleme ve azaltım yol haritalarında uçtan uca destek verebiliriz.

Envira Çevre olarak biz, işletmelere karbon ayak izi hesaplama, raporlama ve sürdürülebilirlik stratejileri geliştirme konusunda mühendislik desteği sunuyoruz.

👉 Unutmayın: “Ölçmediğinizi yönetemezsiniz.”